Sữa non – khái niệm nghe lạ mà quen !
Thực tế thì chưa nhiều mẹ hiểu rõ về nguồn sữa này, đa phần chỉ những ai đã trải qua sinh nở mới có kiến thức về nó, còn những mẹ đang mang thai thì khá mù mờ.
Vậy sữa non là gì? Công dụng ra sao và nó xuất hiện khi nào?
Ở bài này mình xin chia sẻ kiến thức về sữa non – món quà vô giá mẹ dành cho bé ngay khi chào đời.
1. Sữa non là gì?
Sữa non hay còn gọi là sữa đầu (tên khoa học: Colostrum), đây là nguồn sữa được hình thành trong thai kỳ, giai đoạn từ tháng thứ 6 hoặc thứ 7 trở đi.
Sau khi sinh, dòng sữa này chỉ tiết ra trong 2-3 ngày đầu do sự thay đổi hormone trong cơ thể người mẹ. Tùy từng người mà sữa non có đặc điểm khác nhau, có người thì màu vàng nhạt, người màu trắng đục hoặc trong suốt…nhưng điểm chung là đặc và dính hơn sữa trưởng thành (sữa bình thường).
Lượng sữa non tiết ra cũng phụ thuộc vào cơ địa từng người, dao động từ 10 – 100 ml/ngày, sau đó tăng dần và chuyển sang sữa trưởng thành.
Sữa non tuy ít nhưng chứa rất nhiều dưỡng chất quý giá, giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm thiểu rủi ro mắc các bệnh ở trẻ sơ sinh.
Có thể coi đây là món quà vô giá mẹ dành cho bé khi mới chào đời. Sữa non không chỉ tốt cho trẻ sơ sinh mà nó còn tốt cho người trưởng thành.
Một loại thực phẩm hoàn hảo!
2. Thành phần của sữa non
Sự thay đổi của sữa mẹ được chia thành 3 giai đoạn: sữa non, sữa chuyển tiếp (từ ngày thứ 6 – 10 sau sinh) và sữa trưởng thành (từ ngày thứ 11 trở đi)
Nhưng mẹ biết không?
Sữa non có hàm lượng dinh dưỡng cao gấp 10 lần so với sữa chuyển tiếp và sữa trưởng thành ! Chính vì vậy, sữa non đóng vai trò rất quan trọng cho sự phát triển của trẻ trong những năm tháng đầu đời.
Trong sữa non bao gồm những thành phần sau:
Immunoglobin
Sữa non của mẹ chứa một lượng lớn các kháng thể Immunoglobin như: IgA, IgD, IgE, IgG, IgM, giúp tăng cường hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng để phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng thường gặp ở trẻ trong giai đoạn đầu đời.
Protein
Hàm lượng Protein trong sữa non cao gấp 5 lần sữa trưởng thành, đặc biệt là đạm. Ngoài ra, các globulin miễn dịch, lactoferrin, đại thực bào, bạch cầu trung tính, tế bào lympho và các yếu tố tăng trưởng đóng vai trò ngăn ngừa nhiễm trùng, tăng cường khả miễn dịch của trẻ.
Vitamin, khoáng chất
Sữa non chứa các vitamin A, B, E, K…cao gấp 2 so với sữa thông thường. Ngoài ra, các khoáng chất như sắt, kẽm và dưỡng chất vi lượng cần thiết trong sữa non đều có nồng độ cao, giúp trẻ phát triển toàn diện hơn.
Lactose
Hàm lượng Lactose trong sữa non khá thấp, giúp tăng khả năng hấp thu và tiêu hóa dưỡng chất trong cơ thể trẻ. Bên cạnh đó, hàm lượng clo, natri cao kết hợp với các nguyên tố vi lượng như kẽm, sắt, đồng giúp trẻ có sức khỏe ổn định và tăng trưởng tốt hơn.
Bạch cầu
Bạch cầu được ví như tấm lá chắn, tăng sức đề kháng tự nhiên trên cơ thể và chống lại virus vi khuẩn trong giai đoạn sơ sinh.
Acid Phytic
Có tác dụng chống oxy hóa, ngăn ngừa sự tăng trưởng của ký sinh trùng và các yếu tố gây ung thư.
3. Những quan niệm sai lầm về sữa non
Theo nhiều thống kê, có gần 50% phụ nữ vắt bỏ sữa non trong những ngày đầu sinh nở, điều này là hết sức đáng tiếc và lãng phí.
Xảy ra tình trạng trên là do sự thiếu hiểu biết của mẹ về sữa non. Trong tiếng anh loại sữa này còn được gọi là “sữa vàng đầu tiên” nhưng người Việt lại quen miệng gọi nó là “sữa non”.
Chính vì cách gọi như trên đã gây ra sự hiểu lầm, nhiều mẹ nghĩ rằng đây là sữa chưa đủ chín, không có dưỡng chất, uống không có tác dụng, thậm chí gây bụng đau cho bé.
Nhiều mẹ còn làm mọi cách để vắt bỏ sữa non và chờ đến khi sữa chuyển thành màu trắng mới cho bé bú. Cuối cùng, bé yêu của chúng ta mất đi cơ hội nhận nguồn sữa quý này.
Để hiểu rõ tầm quan trọng của sữa non, mình sẽ bắt đầu từ việc gọi nó là “sữa vàng đầu tiên”.
Vào khoảng tháng thứ 6-7 của thai kỳ, trong cơ thể mẹ, cụ thể là bầu vú, sẽ diễn ra quá trình hoàn chỉnh các tế bào lactocytes (nang sữa). Thời điểm này những giọt “sữa vàng đầu tiên” sẽ bắt đầu xuất hiện cho đến 72 tiếng sau sinh.
Như vậy có nghĩa là sữa non đã có sẵn trong bầu vú trước khi quá trình sinh nở kết thúc. Dù mẹ sinh non, sinh thường hay sinh mổ thì đều có “sữa vàng đầu tiên” dành cho bé.
Sau sinh, để sữa non tiết ra kịp thời cơ thể mẹ phải có Oxytocin – hormone đóng vai trò đẩy sữa ra ngoài. Vậy hormone này do đâu mà có?
Oxytocin được sinh ra thông qua sự tiếp xúc giữa mẹ và bé (da tiếp da) và từ thao tác mút vú của bé, cho nên nó còn được gọi là hormone tình yêu.
Sữa non ở mỗi người lại có màu sắc khác nhau, có thể là vàng đậm, vàng nhạt hoặc trắng trong. Thế nên nhiều mẹ quan niệm rằng đó là loại sữa còn non, chưa dùng được.
Điều đó là sai lầm !
“Sữa vàng đầu tiên” có lượng kháng thể và dưỡng chất cao gấp 10-12 lần sữa trưởng thành và nó chứa nhiều muối, ít đường hơn sữa trưởng thành nên cực kỳ có lợi cho sức khỏe trẻ sơ sinh.
Sữa non rất ít và tiết ra từng lượng nhỏ, sau đó tăng dần lên trong những ngày tiếp theo chứ nó không thể phun thành tia như sữa trưởng thành.
Nhiều mẹ khi thấy sữa tiết ra quá ít lại nghĩ mình ít sữa rồi chờ sữa về và không cho con bú ngay thời điểm đó, thành ra bỏ lỡ 1 nguồn dưỡng chất quý cho bé.
Nhiều mẹ thì lại sợ con đói, cho uống sữa bột và bỏ qua những giọt “sữa vàng đầu tiên”, điều này dần trở thành thói quen, người này truyền kinh nghiệm cho người kia nhưng không biết rằng đó là một sai lầm nghiêm trọng.
Vì không biết về công dụng thần kì của “sữa vàng đầu tiên” nên nhiều mẹ thường coi khái niệm “cho bé bú mẹ ngay sau khi sinh” là lý thuyết suông, không đúng thực tế.
Nếu thế thì mời mẹ đọc phần tiếp theo để hiểu về công dụng của sữa non và để xóa bỏ quan niệm trên.
Một quan niệm mà khiến bao trẻ sơ sinh không được hưởng trọn vẹn lợi ích của “72h giờ vàng sữa non của mẹ”.
4. Công dụng thần kỳ của sữa non
Tăng sức đề kháng
Như đã nói ở trên, thành phần sữa non chứa rất nhiều kháng thể tự nhiên như IgA, IgD, IgG, IgM và bạch cầu. Những chất này có tác dụng phòng chống và ngăn ngừa viêm nhiễm, giảm bớt các nguy cơ mắc bệnh về đường hô hấp, tiêu chảy, sởi…
Vì vậy, trẻ được bú sữa non sẽ có sức đề kháng cao hơn so trẻ không được hưởng nguồn dưỡng chất này.
Tốt cho tiêu hóa
Như chúng ta đã biết, hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh rất dễ bị tổn thương khi đối diện với những loại thực phẩm, thức ăn lạ. Sữa non chứa các chất chống oxy hóa sẽ bảo vệ đường ruột, bé sẽ tránh được các chứng bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa.
Ngoài ra, dưỡng chất trong sữa non còn kích thích sự hoạt động của đường ruột, giúp cơ thể đào thải phân nhanh hơn.
Phát triển trí não
Không chỉ tăng sức đề kháng, sữa non còn kích thích và phát triển trí não của trẻ, nâng cao khả năng ghi nhớ.
Trong sữa non chứa chất ganglioside, giúp não bộ phát triển sớm hơn. Bên cạnh đó, bằng việc thu hút hại khuẩn và trung hòa chúng, ganglioside sẽ bảo vệ đường ruột, phòng chống viêm nhiễm trên cơ thể trẻ.
Tốt cho mắt
Sữa non chứa nhiều vitamin A, có tác dụng phòng ngừa các bệnh về mắt, bé sẽ có thị lực tốt hơn và hạn chế nguy cơ mắc chứng suy giảm thị lực
Và nhiều hơn thế nữa…
Không chỉ có công dụng với trẻ sơ sinh, sữa non còn mang lại lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe người trưởng thành, đặc biệt là người có hệ miễn dịch kém, người đang điều trị bệnh, cần phục hồi sức khỏe. Cụ thể:
- Các kháng thể trong sữa non giúp tăng sức đề kháng, tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa sự tấn công của các tác nhân gây hại (môi trường, thực phẩm bẩn…)
- Sự kết hợp giữa các kháng thể Globulin và yếu tố miễn dịch sẽ thúc đẩy hệ miễn dịch hoạt động mạnh hơn.
- Lysozyme trong sữa non được biết đến là một hoạt chất có khả năng kháng khuẩn mạnh, giúp tăng cường cơ chế kháng viêm trên cơ thể.
- Các yếu tố tăng trưởng như IGF-1 và IGF-2 sẽ thúc đẩy insulin, phát triển cơ bắp một cách lành mạnh, kéo theo đó là đốt cháy mỡ thừa và cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Ngoài ra, hàm lượng chất béo, đường và đạm trong sữa non rất ít nên phù hợp với người giảm cân, người đang ăn kiêng nhưng vẫn đáp ứng đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể.
- Lactoferin trong sữa non đóng vai trò vận chuyển sắt trong máu để chống lại vi khuẩn gây bệnh và tăng cường hệ cơ, xương khớp.
5. Lời kết
Với những kiến thức trên có lẽ mẹ đã hiểu sữa non là gì và công dụng của nó ra sao rồi đúng không?
Sữa non là nguồn dinh dưỡng quý cho sức khỏe của bé trong những ngày đầu tiên chào đời. Có thể coi đây là món quà vô giá mà mẹ dành cho con, giúp con khỏe mạnh và phát triển toàn diện hơn.
Nếu vì một lý do nào đó mẹ không thể cho bé bú thì có thể sử dụng sữa non công thức. Tuy giá trị dinh dưỡng chưa thể hoàn hảo như sữa non của mẹ nhưng cũng cung cấp đủ dưỡng chất cho bé phát triển bình thường.
Cuối cùng, nếu có thắc mắc về sữa non mẹ vui lòng comment phía dưới. Chúc mẹ và bé luôn mạnh khỏe. Cảm ơn vì đã theo dõi bài viết !
